Ogólne wiadomości o papierze.
Od najdawniejszych czasów człowiek poszukiwał sposobów utrwalania swych myśli i wydarzeń. Poszukiwania te doprowadziły do stopniowego powstawania symboli, służących temu celowi, a także do posługiwania się materiałami, na których symbole te mogły być utrwalane. Proste symbole i znaki, którymi na początku posługiwał się człowiek, przekształciły się w pismo obrazkowe, wyrazowe i sylabowe. Materiałami, służącymi do formowania przekazu za pomocą pisma były płaskie kamienie, kości zwierzęce, drewniane, gliniane i woskowe tabliczki, liście i kory różnych drzew, papirus, odpowiednio wyprawione skóry zwierząt, tzw. pergamin, a następnie papier.
■ Papirus uważa się za prototyp dzisiejszego papieru. Od nazwy tego materiału pochodzi też prawdopodobnie nazwa papier. Zwoje papirusowe były otrzymywane przez starożytnych Egipcjan z łodyg rośliny, zwanej potocznie papirusem, rosnącej obficie nad brzegami Nilu. Rdzeń rośliny krojono na cienkie, długie paski, które moczono i układano obok siebie. Z podobnych pasków układano górną, poprzeczną warstwę. Obie warstwy zwilżano, prasowano i bito drewnianymi młotami, a następnie suszono. Powierzchnię papirusu pokrywano warstwą kleju i gładzono. Papirus był wywożony z Egiptu do Grecji, Rzymu i innych krajów Europy i powszechnie używany do VI wieku n.e.
■ Innym materiałem pisarskim wyrabianym powszechnie do XII w. n.e. był pergamin. Kolebką pergaminu jest miasto Pergamon (stąd nazwa tego materiału) w Małej Azji. Surowcem do produkcji pergaminu były specjalnie wyprawione skóry młodych owiec, kóz i cieląt.
Zaletami pergaminu, które spowodowały wyparcie papirusu były: długa trwałość, wiotkość oraz możliwość pisania na nim po obu stronach.
■ Ojczyzną papieru są Chiny. Chińczyk Tsai-Loun wyprodukował go z liści morwy i kory bambusowej ok. 105 r. n.e.
Tajemnicę wyrobu papieru przejęli od jeńców chińskich Arabowie, którzy strzegli jej zachowując przez długi czas monopol na produkcję papieru i handlując nim z wieloma krajami. W połowie XII w. sposób produkcji papieru przeniknął do Hiszpanii, a stąd do pozostałych krajów europejskich. Pierwszy młyn papierniczy w Polsce powstał w 1491 r. w Prądniku Czerwonym pod Krakowem. Wynalezienie maszyny papierniczej w 1799 r. spowodowało szybki rozwój produkcji papieru. Olbrzymim postępem było wprowadzenie w 1857 r. chemicznej obróbki drewna i pozyskiwania w ten sposób cennego surowca jakim jest masa celulozowa. Wynalazek ten wpłynął na upowszechnienie i obniżkę kosztów produkcji papieru.
Znaczenie papieru i wyrobów papierniczych jest ogromne. Bez tych produktów trudno wyobrazić sobie obecnie funkcjonowanie biur, urzędów, szkół, gospodarstw domowych, handlu, badań naukowych, produkcji, szpitali itd.
Wytwarzany obecnie papier i wyroby papiernicze klasyfikuje się zwyczajowo jako dwie grupy towarowe: wytwory papiernicze i przetwory papiernicze.
Wytwory papiernicze to wszystkie rodzaje papierów, kartonów, tektur, bibułek, bibuł itd. Wytworem papierniczym jest więc spilśniony produkt ukształtowany w postaci arkuszy lub wstęg, powstający z odpowiednio przygotowanych w procesie produkcji włókien roślinnych (rzadziej z dodatkiem włókien mineralnych, zwierzęcych i chemicznych), zawieszonych w wodzie, osiadłych na sicie i wysuszonych, z ewentualnym dodatkiem wypełniaczy, środków zaklejających, barwników oraz innych pomocniczych środków chemicznych. Przytoczona definicja jest jednocześnie definicją papieru, który jest wytworem papierniczym.
Przetworami papierniczymi (papierowymi) nazywa się produkty otrzymane w wyniku poddania wytworów papierniczych procesom obróbki chemicznej i fizykochemicznej (nasycania, powlekania) lub mechanicznej (wykrawania, wytłaczania, formowania, sklejania, zszywania, zwijania itp.) albo obu tym procesom łącznie. Do przetworów papierniczych zalicza się również produkty otrzymane w wyniku wytłaczania masy papierniczej i ścieru w formie kształtek przestrzennych.